بررسی برخی خصوصیات رویشگاهی و فنولوژی گیاه خوشاریزه کوهستانی (Echinophora cinerea) در مراتع استان کهگیلویه و بویراحمد

اصلانی نژاد, طاهره; کریمیان, علی اکبر; جهانتاب, اسفندیار

doi:10.22034/emj.2022.252688

بررسی برخی خصوصیات رویشگاهی و فنولوژی گیاه خوشاریزه کوهستانی (Echinophora cinerea) در مراتع استان کهگیلویه و بویراحمد

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دانش‌آموخته کارشناسی ارشد علوم و مهندسی مرتع، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه یزد، یزد، ایران.

² دانشیار گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی و کویرشناسی، دانشگاه یزد، یزد، ایران.

³ استادیار گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فسا، فسا، ایران.

10.22034/emj.2022.252688

چکیده

خوشاریزه کوهستانی بانام علمی Echinophora cinerea از تیره چتریان است. این گیاه دارای خواص ضد سرطان، ضد باکتری و آنتی‌اکسیدان است. هدف از مطالعه حاضر، بررسی ویژگی‌های اکولوژیکی و فنولوژی گیاه خوشاریزه کوهستانی در مراتع استان کهگیلویه و بویراحمد است. جهت انجام تحقیق، سه رویشگاه انتخاب و در هر رویشگاه 2 ترانسکت استقرار یافته و در راستای ترانسکت‌ها، 30 پلات 2×2 مستقر شد. فاکتورهای درصد پوشش تاجی، تعداد پایه گیاه خوشاریزه و گونه‌های همراه برداشت شد. نمونه‌های خاک جهت تعیین پارامترهای خاک شامل کربن آلی خاک، مواد آلی خاک، فسفر، پتاسیم، ازت، PH، EC و بافت خاک برداشت شد. نتایج نشان داد که گیاه خوشاریزه کوهستانی در خاک‌هایی با بافت لومی، لومی شنی و لومی سیلتی، شیب 15 تا 30 درصد، دامنه‌های شمالی با اسیدیته 7/2 تا 8/4، هدایت الکتریکی 0/4 دسی زیمنس بر متر تا 0/85 دسی زیمنس بر متر می‌روید. میزان پوشش گونه خوشاریزه کوهستانی در مناطق پرشکفت شبلیز، کوخدان سی‌سخت و دلیبجک سپیدار به ترتیب: 33/4، 28/5 و 25/5 درصد است. متوسط تراکم گونه خوشاریزه به ترتیب: 6500، 6100 و 5800 پایه در هکتار است. نتایج نشان داد بین میانگین ویژگی‌های خاک سه رویشگاه، به‌جز فسفر در سطح احتمال 5 درصد اختلاف معنی‌داری وجود ندارد. نتایج نشان داد که گیاه خوشاریزه کوهستانی بسته به وضعیت اقلیمی منطقه، رشد خود را از اوایل اسفندماه همراه با افزایش دما شروع که تا اواسط اسفند ادامه دارد. رشد رویشی از اواسط اسفندماه شروع تا اوایل خردادماه ادامه دارد. مرحله گل‌دهی از اوایل خردادماه آغاز تا اوایل تیرماه ادامه دارد. مرحله بذردهی از اوایل تیرماه آغاز تا اواخر تیر ادامه دارد. مرحله ریزش بذر از اوایل مردادماه شروع تا اواسط مرداد ادامه می‌یابد. نتایج تحقیق حاضر می‌تواند به‌عنوان یک راهنمای علمی جهت کشت گیاه با ارزش دارویی خوشاریزه کوهستانی در زمینه اصلاح و احیاء مراتع منطقه موردمطالعه مورد استفاده قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

20.1001.1.28210182.1401.1.2.2.6

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Investigation of some habitat and phenology characteristics of Echinophora cinerea in rangelands of Kohgiluyeh va Boyerahmad province

نویسندگان [English]

Tahereh Aslaninezhad ¹
Ali Akbar Karimian ²
Esfandiar Jahantab ³

¹ M.Sc. Graduate of Range Management, Faculty of Natural Resources and Desert Studies, Yazd University, Yazd, Iran.

² Associate professor, Department of Rangeland & Watershed Management, Faculty of Natural Resources and Desert Studies, Yazd University, Yazd, Iran.

³ Assistant Professor, Department of range and Watershed Management, Faculty of Agriculture, Fasa University, Fasa, Iran.

چکیده [English]

Echinophora cinerea is from Apiaceae family. This plant has anti-cancer, anti-bacterial and antioxidant properties. TheEchinophora cinerea is from Apiaceae family. This plant has anti-cancer, anti-bacterial and antioxidant properties. The aim of this study is to investigate of the some ecological and phenology characteristics of E. cinerea in rangelands of Kohgiluyeh va Boyerahmad province. To conduct research, three habitats were selected and 2 transects were established in each habitat, 30 quadrats 2*2 meters were established along the transects. Canopy cover percentage, density of E. cinerea and species associated were harvested. Soil samples were taken to determine the soil parameters including organic carbon, soil organic matter, phosphorus, potassium, nitrogen, pH, EC and soil texture. The results showed that E. cinerea grows in soils with texture of loam, sandy loam and silt loam, northern slopes with 15-30%, and acidity 7.2 to 8.8, electrical conductivity 0.4 ds /m to 0.85 ds/m. The canopy cover of E. cinerea in the Shabliz, Koukhodan and Delibajak Sepidar areas are: 33.4, 28.5 and 25.5%, respectively. The average density of E. cinerea is: 6500, 6100 and 5800 per hectare, respectively. The results showed that there is not a significant difference between the average soil properties of three habitats except phosphorus at 95% probability level. The results showed that depending on the climatic conditions of the region, E. cinerea plant began its growth stage from the in early March with increasing temperature and continued until mid-March. The vegetative stage continues from mid-March to early June. The flowering stage lasts from early June to the beginning of July. The seed stage is from the beginning of July to the end of July. The seeding stage lasts from early July until the middle of July. The results of the present study can be used as a scientific guide for the cultivation of valuable medicinal plant of E. cinerea in the field of improvement and restoration of rangelands in the study area.

کلیدواژه‌ها [English]