TY - JOUR ID - 254738 TI - بررسی تاثیر کاربری‌های مختلف بر برخی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک (مطالعه موردی: شهرستان سرایان، خراسان جنوبی) JO - مدیریت اکوسیستم‌های طبیعی JA - EMJ LA - fa SN - AU - یاری, رضا AU - جهانتاب, اسفندیار AU - شیدای کرکج, اسماعیل AU - میرمیران, سیده محبوبه AD - استادیار پژوهشی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مشهد، ایران. AD - استادیار گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فسا، فسا، ایران. AD - استادیار گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران. Y1 - 2022 PY - 2022 VL - 2 IS - 2 SP - 23 EP - 33 KW - تغییر کاربری اراضی KW - خصوصیات خاک KW - فعالیت‌های زراعی KW - کاربری مرتع DO - 10.22034/emj.2022.254738 N2 - تغییرات غیر علمی کاربری اراضی می‌تواند اثرات منفی بر ویژگی‌های مطلوب فیزیکی و شیمیایی خاک داشته باشد. در همین راستا، تحقیق حاضر با هدف بررسی تاثیر کاربری‌های مختلف (کارخانجات، مرتع، زمین زراعی شامل زعفران و گندم) بر خصوصیات فیزیکی خاک شامل بافت خاک (درصد شن، رس و سیلت) و ویژگی‌های شیمیایی خاک همچون (pH، هدایت الکتریکی، درصد ماده آلی، کلسیم، منیزیم، کلر، سولفات و نیتروژن) در منطقه سرایان در استان خراسان جنوبی انجام شد. پژوهش انجام شده در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار و شش تیمار انجام گرفت. تیمارها شامل کاربری‌های مختلف از جمله مرتع، کاربری گندم و جو، کاربری زعفران و کاربری صنعتی (کارخانه آسفالت) در سه فاصله 50، 250 و 1000 متر بودند. نتایج نشان داد تاثیر کاربری‌های مختلف برخصوصیات شیمیایی خاک مانند pH، هدایت الکتریکی، کلر، سولفات، نیتروژن، درصد ماده آلی، منیزیم و کلسیم معنی‌دار است. همچنین اثر کاربری‌های مختلف بر خصوصیات فیزیکی خاک مانند درصد سیلت و شن معنی‌دار بود. نتایج تجزیه شیمیایی خاک نشان داد که کارخانه واقع شده در فاصله 250 متری سبب افزایش معنی‌دار pH، هدایت الکتریکی، درصد ماده آلی، کلسیم، منیزیم و کلر خاک شد. همچنین نتایج در مورد کاربری مرتعی و زراعی نشان داد گیاه زعفران بیشترین میزان pH، هدایت الکتریکی، کلر، سولفات و درصد ماده آلی (به ترتیب 8/1، 2/6، 30، 19/93 و 0/53) را نسبت به کاربری مرتع و گندم داراست. تاثیر کارخانه آسفالت بر خصوصیات شیمیایی خاک تا فاصله 250 متر تاثیر به سزایی در رشد گیاه زعفران داشته در حالی‌که تاثیر فاصله کارخانه آسفالت بر خصوصیات فیزیکی خاک تا فاصله 50 متر متغیر بود. نتایج به‌دسـت آمـده از ایـن پـژوهش نشـان داد استفاده از تغییر کاربری غیراصولی سبب کاهش شاخص‌های کیفـی و توانایی بهره‌دهی خاک و گیاه می‌گردد. UR - https://emj.ardakan.ac.ir/article_254738.html L1 - https://emj.ardakan.ac.ir/article_254738_f651f2a03142100eaec84a133aa51878.pdf ER -